آئيننامه حفاظتي تاسيسات الكتريكي در كارگاهها
ماده1ـ نصب، تنظيم، آزمايش، نگهداري و تعميرات كليه تجهيزات الكتريكي فقط بايد توسط افراد متخصص و ماهر انجام شود.
ماده2ـ تجـهيزات الكتريـكي كـارگاه بايد با اسـتانداردهاي الكـتريكي مطابقت داشته باشند.
ماده3ـ تجهيزات و ملزومات مورد استفاده براي هر نوع عمليات برقي بايد متناسب با آن كاربرد خاص باشد.
ماده4ـ طراحي شبكه توزيع برق بايد به گونهاي باشد كه احتمال برقراري اتصال كوتاه و عبور جريان اضافي وجود نداشتهباشد.
ماده5 ـ قبل از بكارگيري كليه تجهيزات الكتريكي بايد از صحت عايقبندي الكتريكي قسمتهاي برقدار آنها اطمينان حاصل شود.
ماده6 ـ تجهيزات الكتريكي بايد متناسب با اثرات خاص شرايط جوي و محيطي بكارگرفته شود.
ماده7ـ انتخاب و بكارگيري تجهيزات الكتريكي بايد به گونهاي باشد كه اثرات قوس الكتريكي (آرك) مهار گرديده و باعث بروز خطر نشود.
ماده8 ـ رعايت دستورالعملهاي كارخانه سازنده براي نصب، راهاندازي، نگهداري و تعميرات تجهيزات الكتريكي الزامي است.
ماده9ـ تجهيزاتي كه براي قطع جريان الكتريكي مدار بكار ميروند، بايد با ولتاژ و جريان نامي آن مطابقت داشته باشند.
ماده10ـ هيچيك از تجهيزات الكتريكي بخصوص سيمها و هاديها نبايد در معرض عوامل شيميايي خورنده، گازها، بخارات، رطوبت، مواد قابلاشتعال و انفجار، مايعات يا عوامل ديگر قرار گيرند؛ مگر اينكه به طور مشخص براي كار در چنين محيطهايي طراحي و ساخته شدهباشند.
ماده11ـ در زمان اجراي عمليات ساختماني بايد تجهيزات الكتريكي از صدمات ناشي از شرايط فيزيكي و جوي محافظت شوند.
ماده12ـ كليه تجهيزات الكتريكي شامل شينها، ترمينالها، سيمكشيها و عايقها بايد كاملاً سالم بوده و نبايد با رنگ، گچ، گرد و غبار، مواد پاك كننده، مواد ساينده و يا ديگر مواد آلوده شوند.
ماده13ـ قسمتهايي از تجهيزات و وسايل الكتريكي كه در حال كاركرد عادي، قوس الكتريكي، جرقه، شعله با فلز مذاب توليد ميكنند، بايد محصور شده و از هرگونه مواد منفجره و قابل اشتعال دور باشند.
ماده14ـ در محل ورود به اتاقها يا محلهاي حفاظت شده كه قسمتهاي برقدار در دسترس دارند، بايد علايم هشداردهنده مبني بر ممنوع بودن ورود افراد غيرمجاز نصب شود.
ماده15ـ كليه تابلوهاي برق، جعبه تقسيمها و تجهيزات مشابه ديگر بايد داراي علايم هشدار دهنده مناسب باشند.
ماده16ـ براي كليه قسمتهاي برقدار با ولتاژ فشار قوي اعم از روكشدار و بدون روكش بايد حفاظ فلزي متصل به سيستم اتصال به زمين براي جلوگيري از قوس الكتريكي تعبيه گردد.
ماده17ـ بايد در ورودي مدار توزيع برق كارگاه وسيله مناسبي براي قطع كامل برق تجهيزات تعبيه شود.
ماده18ـ به دليل امكان گرم شدن زياد و جرقهزني فيوزها و قطع كنندههاي مدار، نگهداري مواد قابل اشتعال و انفجار در مجاورت آنها ممنوع است.
ماده19ـ تابلوهاي برق، جعبه تقسيمها و نظاير آن بايد به گونهاي نصب شود كه از نفوذ و تجمع آب در داخل آنها جلوگيري شود.
ماده20ـ موتورهايالكتريكي، وسايلي كه با موتور كنترل ميشوند و سيمهاي مدارهاي انشعابي موتورهاي الكتريكي بايد در برابر افزايش دماي ناشي از اضافه بار موتور يا معايب مربوط به روشنشدن موتور محافظت شوند.
ماده21ـ در محل استقرار افرادي كه در نزديكي كنترلكننده يا قسمتهاي برقدار موتور كار ميكنند، بايد سكو يا كفپوش عايق مناسب در نظر گرفته شود.
ماده22ـ كارفرما مكلف به اخذ تاييديه ساليانه صحت عملكرد سيستم اتصال به زمين (الكترود ارت ـ دستگاهها ـ همبنديها و ديگر تجهيزات و متعلقات) از وزارت كار و امور اجتماعي ميباشد.
فصل سوم ـ سيم كشي:
ماده23ـ دسترسي به كانالهاي تأسيسات برق بايد به راحتي امكان پذير باشد.
ماده24ـ سيمها و كابلهاي برق در كانالها بايد به گونهاي نصب شوند كه تعقيب مسير آنها آسان باشد.
ماده25ـ در پوش ورودي كانالهاي تاسيساتي زيرزميني بايد به گونهاي قرار گيرد كه احتمال جابجائي و لغزش آنها وجود نداشتهباشد.
ماده26ـ درپوش كانالهاي تاسيساتي در سطح كارگاه بايد تحمل وزن افراد و وسايل نقليه عبوري را داشته باشد.
ماده27ـ شرايط داخل كانال بايد از لحاظ تهويه، نور، حرارت و رطوبت مناسب باشد.
ماده28ـ وروديها، ديوارها و كف كانالهاي تاسيسات برق بايد از مصالحي ساخته شود كه مانع از نفوذ و تجمع آب در كانال گردد.
ماده29ـ بدنه كانالهاي تاسيسات برقي بايد از مصالحي ساخته شود كه تحمل فشارهاي جانبي و غيره را داشته باشد.
ماده30ـ در كانالهاي تاسيساتي آدمرو بايد كابلها و تجهيزات برقي براساس اصول فني و ايمني نصب شده باشند.
ماده31ـ به منظور جلوگيري از وقوع خطرات احتمالي و امدادرساني، بكارگيري كارگران به تنهايي در كانالها ممنوع ميباشد.
ماده32ـ ورود به كانالهاي برق بدون هماهنگي با واحد برق يا مسؤول برق به هر عنوان ممنوع است.
ماده33ـ اتصال سيمها به يكديگر و ترمينالها بايد يك اتصال مطمئن بوده و قسمت لخت هادي برق به نحو ايمن عايقبندي گردد.
ماده34ـ كليدهاي روشنايي بايد در محلي نصب گردد كه شخص براي روشن كردن چراغ، در معرض تماس احتمالي با قسمتهاي برقدار يا قسمتهاي متحرك تجهيزات ديگر قرار نگيرد.
ماده35ـ بكار بردن سيمهاي برق خارج از استاندارد رنگ سيمها اكيداً ممنوع است.
رنگ سيم فاز: قرمز يا مشكي يا قهوهاي.
رنگ سيم نول: آبي
رنگ سيم اتصال به زمين: زرد سبز يا تركيب زرد و سبز.
ماده36ـ كليه سيمها و كابلهاي برق بايد به لحاظ نوع، رنگ، جنس و سطح مقطع به گونهاي انتخاب شود كه كاربرد آن به سادگي قابل تشخيص باشد.
ماده37ـ تجهيزات سيستم اتصال به زمين نبايد براي اهداف ديگر بكار گرفته شوند.
ماده38ـ استفاده از سيم ارت به جاي سيم نول و بالعكس تحت هر شرايطي ممنوع است.
ماده39ـ قطع كننده مدار نوع دستگيرهاي بايد روي تابلو كليدها عمودي نصب شده و در وضعيت ON دستگيره در موقعيت بالا باشد.
ماده40ـ حصارها و بدنه فلزي تجهيزات الكتريكي بايد اتصال به زمين مؤثر داشتهباشند.
ماده41ـ كليه اجزاي فلزي سيمكشي و نيز سپر (شيلد) حفاظهاي فلزي كابلها بايد اتصال زمين موثر داشتهباشد.
ماده42ـ عبور هرگونه سيم وكابل از داخل كانالهاي مخصوص تهويه و كانالهاي خروج ذرات گرد وغبار يا بخارات قابل اشتعال ممنوع است.
ماده43ـ استفاده از سيمكشيهاي موقت در كارگاههاي ساختماني، با رعايت اصول ايمني و صرفاً در زمان تخريب، ساخت، تعميرات و تغييرات مجاز است و بلافاصله پس از اتمام كار بايستي كليه سيمكشيهاي موقت جمعآوري شود.
ماده44ـ سيمكشيهاي موقت بايد در ارتفاع مناسبي نصب و يا به روش مطمئن ديگري استفاده شود تا از تماس تصادفي افراد و تجهيزات با آنها جلوگيري گردد.
ماده45ـ سيمكشيهاي موقت در مدارهاي فشار ضعيف براي محلهاي عبور و مرور بايد حداقل 3متر ارتفاع داشتهباشد.
ماده46ـ كليه سيمها و كابلهاي نصبشده در ارتفاع، سقف و ديوارها بايد در فواصل مناسبي تثبيت شوند تا از آويزان شدن آنها جلوگيري شود.
ماده47ـ كليه چراغهاي مورد استفاده براي روشنايي موقت بايد در برابر تماس اشياء و افراد و شكستن حفاظت شوند.
ماده48ـ پريزهاي مورد استفاده در مدارهاي سيمكشي موقت بايد از نوع ارتدار بوده و به سيستم اتصال به زمين مطمئن و مؤثر وصل شوند.
ماده49ـ بدنه فلزي تابلوهاي برق بايستي مجهز به سيستم اتصال به زمين بوه و در قفلدار داشتهباشد و پيرامون آنها كفپوش يا سكوي عايق مؤثر نصب گردد.
ماده50 ـ براي دسترسي آسان و ايمن به كليه قسمتهاي تابلوهاي برق با عرض زياد، بايد در جهتهاي مختلف، درهايي باشد كه از تماس تصادفي جلوگيري شود.
ماده51 ـ براي جلوگيري از صدمه ديدن كابلها در اثر ساييده شدن به لبههاي تيز ورودي به تابلوها، جعبه تقسيمها و دستگاهها بايد از كلمپهاي لاستيكي استفاده شود.
ماده52 ـ در كليدهاي چاقويي، جريان ورودي بايد به پايه ثابت وصل شده و تيغههاي متحرك همواره به جريان برگشتي فاز متصل باشد، به نحوي كه هيچگاه در حالت باز تيغهها برقدار نباشد.
ماده53 ـ كليدهاي چاقويي بايد به صورت عمودي نصب شود، به نحوي كه پايه متحرك در سمت پايين باشد.
ماده54 ـ از سيمهاي رابط نبايد به عنوان سيمكشي دايم استفاده نمود.
ماده55 ـ عبور سيمهاي رابط از زير كفپوشها و محلهايي كه احتمال ساييدگي، ضربه، بريدگي و معيوب شدن آنها وجود دارد، ممنوع است.
ماده56 ـ سيمهاي رابط نبايد در معرض صدمات ناشي از تماس با لبههاي در و پنجره و بستها قرار گيرند.
ماده57 ـ سيمهاي رابط بايد پيوسته و يك تكه باشند.
ماده58 ـ سـيمهاي رابط بايد توسط تجهيزات ايمن نظير دوشاخه و سه شاخه به وسايل و پريزها متصل گرديده و احتمال كشيدگي سيم نيز وجود نداشتهباشد.
ماده59 ـ لامپهاي مخصوص روشنايي محوطه بيروني كارگاهها بايد پايينتر از هاديهاي برقدار، ترانسفورماتورها يا تجهيزات الكتريكي ديگر نصب شود مگر اينكه فواصل مناسب و ايمن بين آنها و تجهيزات و خطوط برقدار رعايت گردد.
ماده60 ـ در كارگاههايي كه استفاده از وسايل سيار الكتريكي ضروري است، بايد به تعداد كافي پريز ثابت در نقاط مناسبي كه دسترسي آسان و ايمن به آنها ميسر باشد، تعبيه شود.
فصل چهارم ـ تجهيزات الكتريكي:
ماده61 ـ تجهيزات الكتريكي كه براي خنك كردن آنها از جريان طبيعي هوا و اصول همرفت استفاده ميشود، بايد طوري نصب شوند كه ديوارها يا تجهيزات مجاور مانع عبور جريان هوا از قسمتهاي مذكور نشوند.
ماده62 ـ بايد بين ديوارهاي مجاور، پايين و بالاي تجهيزات الكتريكي فضاي كافي براي جابهجايي هوا وجود داشتهباشد.
ماده63 ـ دستگاههاي الكتريكي سيار بايد داراي دستههايي از جنس عايق باشند.
ماده64 ـ تجهيزات الكتريكي بايد داراي يك صفحه مشخصات (پلاك) قابل رؤيت باشند كه نام توليدكننده، علامت تجاري يا علايم تشريحي ديگر مانند نوع، اندازه، ولتاژ، ظرفيت جريان و ساير مشخصات نامي در آن درج شدهباشد.
ماده65 ـ همه وسايل قطعكننده مدارها يا موتورهايالكتريكي بايد داراي پلاكمخصوص بوده به گونهاي كه مشخص شود هر يك از آنها مربوط به كدام دستگاه است.
ماده66 ـ قرار دادن هرگونه مواد و اشياء و همچنين استراحت افراد حتي به صورت موقت در محل استقرار تابلوهاي برق و پستها ممنوع است.
ماده67 ـ در جاهايي كه احتمال وارد آمدن صدمات فيزيكي به تجهيزات الكتريكي و پستهاي برق وجود دارد، نصب حفاظ و حصار با پايداري و مقاومت مناسب و فاصله كافي الزامي است.
ماده68 ـ رعايت فاصله مناسب براي محل استقرار و استراحت افراد تا پستهاي برق و تجهيزات الكتريكي الزامي است.
ماده69 ـ قسمتهاي برقدار تجهيزات الكتريكي بايد به يكي از روشهاي قراردادن در يك تابلوي مناسب و ايمن يا قراردادن داخل يك اتاق يا محفظه قفلدار و يا محصور كردن توسط ديوارها و يا جداكنندههاي دايمي به طوري كه از دسترس افراد متفرقه دور باشد، در برابر تماس تصادفي محافظت شوند.
ماده70ـ در اطراف تجهيزات الكتريكي بايد فضاي مناسبي براي عملكرد ايمن، تعمير و نگهداري آنها وجود داشتهباشد.
ماده71ـ براي دسترسي به فضاي اطراف تجهيزات الكتريكي بايد حداقل يك درب ورودي مناسب كه به طرف بيرون بازشود، تعبيه گردد.
ماده72ـ فضاي اطراف تجهيزات سرويسدهي، تابلو كليدها و مراكز كنترل بايد از روشنايي كافي برخوردار باشد.
ماده73ـ كنترل روشنايي در اتاقهاي تجهيزات الكتريكي بايد به صورت دستي انجام شود.
ماده74ـ روزنهها يا منافذ ترانسفورماتورها و تجهيزات مشابه ديگر بايد طوري طراحي شوند كه در صورت ورود اشياء خارجي از طريق آنها به داخل محفظه فلزي امكان برخورد با قسمتهاي برقدار وجود نداشتهباشد.
ماده75ـ در ورودي حصارها، اتاقها و ساختمانهايي كه محل نصب يا عبور تجهيزات الكتريكي فشار قوي ميباشند، بايد قفل بوده و كليد آن در اختيار مسؤول برق باشد.
ماده76ـ فضاي كار در اطراف تجهيزات الكتريكي با ولتاژ فشار قوي، بايد به اندازهاي باشد كه احتمال قوس الكتريكي (آرك) وجود نداشته باشد.
ماده77ـ محل ورودي به مكان نگهداري تجهيزات الكتريكي بايد به نحوي باشد كه عبور و مرور افراد به آساني ميسر باشد.
ماده78ـ سيستم روشنايي فضاهاي كار تجهيزات الكتريكي با ولتاژهاي فشار قوي بايد طوري طراحي و تعبيه شود كه در حين تعويض لامپها يا تعميرات، افراد برق كار در معرض خطرات ناشي از قسمتهاي برقدار قرار نگيرند.
ماده79ـ وسيله قطع مدار الكتريكي بايد طوري باشد كه وضعيت باز (OFF) يا بسته (ON) بودن آن به سادگي تشخيص داده شود.
ماده80 ـ كليه تجهيزات الكتريكي بايد به وسايل قطع جريان اضافي مجهز شوند.
ماده81 ـ وسايل قطع جريان اضافي بايد متناسب با مداري باشد كه روي آن نصب ميشوند.
ماده82 ـ وسايل قطع جريان اضافي فقط بايد مدار مربوط به خود را قطع كنند.
ماده83 ـ وسايل قطع جريان اضافي بايد در مكان مناسبي قرار گيرند كه دسترسي سريع به آنها امكان پذير بوده و در معرض صدمات فيزيكي نباشند.
ماده84 ـ استفاده از كليد محافظ جان (RCD) به عنوان جايگزين سيستم اتصال به زمين براي حفاظت در برابر برق گرفتگي ممنوع است و فقط به عنوان حفاظت مضاعف ميتوان از آنها استفاده نمود؛ مگر در مواردي كه در اين آييننامه به صراحت بيان شدهاست.
ماده 85 ـ نصب كليدهاي محافظ جان (RCD) بايد متناسب با نوع حفاظت مورد نظر باشد.
ماده86 ـ كليدهاي محافظ جان (RCD) بايد قبل از استفاده و پس از نصب در فواصل زماني معين و منظم آزمايش شوند تا از صحت عملكرد آنها اطمينان حاصل شود.
ماده 87 ـ تمام تجهيزات سيار الكتريكي، بايد به يك كليد محافظ جان (RCD) مناسب مجهز شوند.
ماده 88 ـ در صورت بكارگيري كليد محافظ جان سيار (RCD) بايد طول سيم كليد تا حدامكان كوتاه بوده و از هيچ سيم اضافي ديگري استفاده نشود.
ماده89 ـ در مكانهاي مرطوب بايد از كليدهاي محافظ جان (RCD) به عنوان حفاظت مضاعف به همراه سيستم اتصال به زمين استفاده كرد.
ماده90ـ وسايل فرمان الكتريكي دستي بايد به نحوي نصب گردد كه به سهولت در دسترس بوده و تماس تصادفي با قسمتهاي برقدار امكان پذير نباشد.
ماده91ـ وسايل فرمان الكتريكي دستي بايد مجهز به سرپوش يا در باشد تا از قطع و وصل تصادفي آنها ممانعت بعمل آيد.
ماده92ـ وسيله قطعكننده موتور بايد در معرض ديد و فاصلهمناسب از كاربر نصب شود.
ماده93ـ وسيله قطع كننده موتور بايد قادر به قطع كامل موتور از تمام سيمهاي تغذيه باشد.
ماده94ـ كليد قطعكننده تجهيزات الكتريكي نبايد به سيم اتصال به زمين را قطع كند.
ماده95ـ هر موتور الكتريكي بايد يك وسيله قطعكننده جداگانه داشتهباشد و فقط در شرايط زير ميتوان از يك وسيله قطع مشترك استفادهكرد:
الف ـ تعدادي موتور الكتريكي قسمتهاي مشخصي از يك ماشين را راهاندازي ميكنند.
ب ـ تعدادي موتور الكتريكي توسط يك مجموعه از وسايل حفاظتي، محافظت شوند.
فصل پنجم ـ ساير مقررات:
ماده96ـ در مسير عبور برق فشار قوي، نصب علايم هشداردهنده « برق فشار قوي» الزامي است.
ماده97ـ استفاده از چراغهاي دستي با ولتاژ بيش از 50 ولت ممنوع ميباشد، مگر اينكه به كليدهاي محافظ جان (RCD) مناسب تجهيز شوند.
ماده98ـ سرپيچ لامپهاي الكتريكي بايد بهگونهاي باشد كه قبل از بازنمودن كامل لامپ، احتمال تماس بدن با هيچ يك از قسمتهاي برقدار وجود نداشتهباشد.
ماده99ـ استفاده از لامپهاي الكتريكي سيار صرفاً در صورتي مجاز است كه تأمين روشنايي ثابت و مناسب امكان پذير نباشد.
ماده100ـ لامپهايالكتريكي سيار بايد مجهز به دستگيره و نگهدارنده عايق مناسب باشد.
ماده101ـ لامپهاي الكتريكي سيار كه براي مكانهاي مرطوب و خيس بكاربرده ميشود، بايد از نوع ضد آب باشد.
ماده102ـ در كليه مكانهايي كه احتمال بروز آتشسوزي و سرايت آن وجود دارد، ترانسفورماتورهاي روغني را بايد درون مكان مسقف و ايمن قرار داد.
ماده103ـ اتاق ترانسفورماتورها بايد طوري ساخته شود كه از دسترس افراد متفرقه محفوظ بوده و كليدها و قفلها بهگونهاي باشد كه به راحتي از داخل باز شود.
ماده104ـ اتاق ترانسفورماتورها بايد تهويه مناسب داشتهباشد.
ماده105ـ هيچگونه لوله يا داكت متفرقه نبايد از اتاق ترانسفورماتورها عبور كند و همچنين قراردادن وسايل اضافي در اتاق مذكور ممنوع است.
ماده106ـ شارژ، نگهداري و تعمير باتري فقط بايد در مكانهايي كه داراي تهويه مناسب هستند، انجام شود.
ماده107ـ در تمام وروديهاي اتاق باتري بايد علايم هشداردهنده مبني بر ممنوعيت سيگار كشيدن و روشن كردن آتش تا شعاع 8متري نصب شوند.
ماده108ـ باتريها بايد طوري نگهداري شوند كه از خروج فيومها، گازها و يا مايع الكتروليت و نفوذ آنها به مكانهاي ديگر جلوگيري شود.
ماده109ـ قفسهها و سينيهاي موجود در اتاق باتري بايد داراي استحكام كافي بوده و يك روكش مقاوم در برابر الكتروليت داشتهباشد.
ماده110ـ به محض مشاهده اسيد يا خوردگي در محل نگهداري و شارژ باتريها بايد سريعاً نسبت به رفع نقص اقدام نمود.
ماده111ـ در نزديكي محل شارژ باتري بايد تجهيزات كمكهاي اوليه براي شستن سريع چشمها و بدن تأمين شود.
ماده112ـ براي جلوگيري از خطرات ناشي از الكتريسته ساكن، بايد رطوبت نسبي هوا بيش از 50درصد (درجه هيدرومتريك) باشد و بدنه فلزي دستگاهها به سيستم اتصال به زمين وصل شود.
ماده113ـ در مكانهايي كه احتمال تجمع بارهاي الكتريكي ساكن وجود دارد، بايد اتصال زمين مناسب براي هدايت اين بارها به زمين تأمين شود.
ماده114ـ براي جلوگيري از خطرات ناشي از الكتريسته ساكن در محلهايي كه مايعات از مخزنهاي ذخيره به تانكرها يا باركشها و بالعكس انتقال داده ميشوند، بايد بدنه فلزي مخزن ذخيره توسط يك هادي به بدنه فلزي تانكر يا باركش وصل شده و هر دو به زمين متصل شوند.
ماده115ـ در اماكني كه گرد و غبار و پودرهاي بسيار نرم در حال انتقال ميباشد، بايد محل انباشت بارهاي الكتريكي ساكن به وسيله آشكارسازها مشخص و با سيستـم اتصال به زمين مؤثر به زمين وصل گردد.
ماده116ـ در رنگپاشي با پيستوله بايد پيستوله و كليه اشياي فلزي كه رنگ يا لعاب با آنها پاشيده ميشود و نيز اتاقك رنگ، مخزن رنگ و وسايل تهويه به سيستم اتصال به زمين وصل شوند.
ماده117ـ روشنايي محيطهاي قابل اشتعال و انفجار بايد از خارج محيط تامين گردد و در غير اينصورت چراغهاي مذكور از نوع ضد انفجاري بوده و در برابر آسيبهاي مكانيكي حفاظت شوند.
ماده 118ـ در محيطهايي كه خطر انفجار وجود دارد، كليه كليدها و كنترلكنندهها، مدارهاي فرمان، فيوزها و تمام دستگاههاي خودكار بايد خارج از محدوده خطر قرار گيرند.
ماده119ـ در محيطهايي كه خطر انفجار وجود دارد، نبايد از وسايل الكتريكي سيار استفاده شود مگر اينكه از نوع ضد انفجار باشد.
اين آئيننامه مشتمل بر پنج فصل و صد و نوزده ماده ميباشد كه به استناد مواد 85 و 91 قانون كار جمهوري اسلامي ايران در جلسه مورخ22/12/86 به تصويب شوراي عالي حفاظت فني رسيده و در مورخ 31/1/87 به تصويب وزيركار و امور اجتماعي رسيدهاست.
ماده2ـ تجـهيزات الكتريـكي كـارگاه بايد با اسـتانداردهاي الكـتريكي مطابقت داشته باشند.
ماده3ـ تجهيزات و ملزومات مورد استفاده براي هر نوع عمليات برقي بايد متناسب با آن كاربرد خاص باشد.
ماده4ـ طراحي شبكه توزيع برق بايد به گونهاي باشد كه احتمال برقراري اتصال كوتاه و عبور جريان اضافي وجود نداشتهباشد.
ماده5 ـ قبل از بكارگيري كليه تجهيزات الكتريكي بايد از صحت عايقبندي الكتريكي قسمتهاي برقدار آنها اطمينان حاصل شود.
ماده6 ـ تجهيزات الكتريكي بايد متناسب با اثرات خاص شرايط جوي و محيطي بكارگرفته شود.
ماده7ـ انتخاب و بكارگيري تجهيزات الكتريكي بايد به گونهاي باشد كه اثرات قوس الكتريكي (آرك) مهار گرديده و باعث بروز خطر نشود.
ماده8 ـ رعايت دستورالعملهاي كارخانه سازنده براي نصب، راهاندازي، نگهداري و تعميرات تجهيزات الكتريكي الزامي است.
ماده9ـ تجهيزاتي كه براي قطع جريان الكتريكي مدار بكار ميروند، بايد با ولتاژ و جريان نامي آن مطابقت داشته باشند.
ماده10ـ هيچيك از تجهيزات الكتريكي بخصوص سيمها و هاديها نبايد در معرض عوامل شيميايي خورنده، گازها، بخارات، رطوبت، مواد قابلاشتعال و انفجار، مايعات يا عوامل ديگر قرار گيرند؛ مگر اينكه به طور مشخص براي كار در چنين محيطهايي طراحي و ساخته شدهباشند.
ماده11ـ در زمان اجراي عمليات ساختماني بايد تجهيزات الكتريكي از صدمات ناشي از شرايط فيزيكي و جوي محافظت شوند.
ماده12ـ كليه تجهيزات الكتريكي شامل شينها، ترمينالها، سيمكشيها و عايقها بايد كاملاً سالم بوده و نبايد با رنگ، گچ، گرد و غبار، مواد پاك كننده، مواد ساينده و يا ديگر مواد آلوده شوند.
ماده13ـ قسمتهايي از تجهيزات و وسايل الكتريكي كه در حال كاركرد عادي، قوس الكتريكي، جرقه، شعله با فلز مذاب توليد ميكنند، بايد محصور شده و از هرگونه مواد منفجره و قابل اشتعال دور باشند.
ماده14ـ در محل ورود به اتاقها يا محلهاي حفاظت شده كه قسمتهاي برقدار در دسترس دارند، بايد علايم هشداردهنده مبني بر ممنوع بودن ورود افراد غيرمجاز نصب شود.
ماده15ـ كليه تابلوهاي برق، جعبه تقسيمها و تجهيزات مشابه ديگر بايد داراي علايم هشدار دهنده مناسب باشند.
ماده16ـ براي كليه قسمتهاي برقدار با ولتاژ فشار قوي اعم از روكشدار و بدون روكش بايد حفاظ فلزي متصل به سيستم اتصال به زمين براي جلوگيري از قوس الكتريكي تعبيه گردد.
ماده17ـ بايد در ورودي مدار توزيع برق كارگاه وسيله مناسبي براي قطع كامل برق تجهيزات تعبيه شود.
ماده18ـ به دليل امكان گرم شدن زياد و جرقهزني فيوزها و قطع كنندههاي مدار، نگهداري مواد قابل اشتعال و انفجار در مجاورت آنها ممنوع است.
ماده19ـ تابلوهاي برق، جعبه تقسيمها و نظاير آن بايد به گونهاي نصب شود كه از نفوذ و تجمع آب در داخل آنها جلوگيري شود.
ماده20ـ موتورهايالكتريكي، وسايلي كه با موتور كنترل ميشوند و سيمهاي مدارهاي انشعابي موتورهاي الكتريكي بايد در برابر افزايش دماي ناشي از اضافه بار موتور يا معايب مربوط به روشنشدن موتور محافظت شوند.
ماده21ـ در محل استقرار افرادي كه در نزديكي كنترلكننده يا قسمتهاي برقدار موتور كار ميكنند، بايد سكو يا كفپوش عايق مناسب در نظر گرفته شود.
ماده22ـ كارفرما مكلف به اخذ تاييديه ساليانه صحت عملكرد سيستم اتصال به زمين (الكترود ارت ـ دستگاهها ـ همبنديها و ديگر تجهيزات و متعلقات) از وزارت كار و امور اجتماعي ميباشد.
فصل سوم ـ سيم كشي:
ماده23ـ دسترسي به كانالهاي تأسيسات برق بايد به راحتي امكان پذير باشد.
ماده24ـ سيمها و كابلهاي برق در كانالها بايد به گونهاي نصب شوند كه تعقيب مسير آنها آسان باشد.
ماده25ـ در پوش ورودي كانالهاي تاسيساتي زيرزميني بايد به گونهاي قرار گيرد كه احتمال جابجائي و لغزش آنها وجود نداشتهباشد.
ماده26ـ درپوش كانالهاي تاسيساتي در سطح كارگاه بايد تحمل وزن افراد و وسايل نقليه عبوري را داشته باشد.
ماده27ـ شرايط داخل كانال بايد از لحاظ تهويه، نور، حرارت و رطوبت مناسب باشد.
ماده28ـ وروديها، ديوارها و كف كانالهاي تاسيسات برق بايد از مصالحي ساخته شود كه مانع از نفوذ و تجمع آب در كانال گردد.
ماده29ـ بدنه كانالهاي تاسيسات برقي بايد از مصالحي ساخته شود كه تحمل فشارهاي جانبي و غيره را داشته باشد.
ماده30ـ در كانالهاي تاسيساتي آدمرو بايد كابلها و تجهيزات برقي براساس اصول فني و ايمني نصب شده باشند.
ماده31ـ به منظور جلوگيري از وقوع خطرات احتمالي و امدادرساني، بكارگيري كارگران به تنهايي در كانالها ممنوع ميباشد.
ماده32ـ ورود به كانالهاي برق بدون هماهنگي با واحد برق يا مسؤول برق به هر عنوان ممنوع است.
ماده33ـ اتصال سيمها به يكديگر و ترمينالها بايد يك اتصال مطمئن بوده و قسمت لخت هادي برق به نحو ايمن عايقبندي گردد.
ماده34ـ كليدهاي روشنايي بايد در محلي نصب گردد كه شخص براي روشن كردن چراغ، در معرض تماس احتمالي با قسمتهاي برقدار يا قسمتهاي متحرك تجهيزات ديگر قرار نگيرد.
ماده35ـ بكار بردن سيمهاي برق خارج از استاندارد رنگ سيمها اكيداً ممنوع است.
رنگ سيم فاز: قرمز يا مشكي يا قهوهاي.
رنگ سيم نول: آبي
رنگ سيم اتصال به زمين: زرد سبز يا تركيب زرد و سبز.
ماده36ـ كليه سيمها و كابلهاي برق بايد به لحاظ نوع، رنگ، جنس و سطح مقطع به گونهاي انتخاب شود كه كاربرد آن به سادگي قابل تشخيص باشد.
ماده37ـ تجهيزات سيستم اتصال به زمين نبايد براي اهداف ديگر بكار گرفته شوند.
ماده38ـ استفاده از سيم ارت به جاي سيم نول و بالعكس تحت هر شرايطي ممنوع است.
ماده39ـ قطع كننده مدار نوع دستگيرهاي بايد روي تابلو كليدها عمودي نصب شده و در وضعيت ON دستگيره در موقعيت بالا باشد.
ماده40ـ حصارها و بدنه فلزي تجهيزات الكتريكي بايد اتصال به زمين مؤثر داشتهباشند.
ماده41ـ كليه اجزاي فلزي سيمكشي و نيز سپر (شيلد) حفاظهاي فلزي كابلها بايد اتصال زمين موثر داشتهباشد.
ماده42ـ عبور هرگونه سيم وكابل از داخل كانالهاي مخصوص تهويه و كانالهاي خروج ذرات گرد وغبار يا بخارات قابل اشتعال ممنوع است.
ماده43ـ استفاده از سيمكشيهاي موقت در كارگاههاي ساختماني، با رعايت اصول ايمني و صرفاً در زمان تخريب، ساخت، تعميرات و تغييرات مجاز است و بلافاصله پس از اتمام كار بايستي كليه سيمكشيهاي موقت جمعآوري شود.
ماده44ـ سيمكشيهاي موقت بايد در ارتفاع مناسبي نصب و يا به روش مطمئن ديگري استفاده شود تا از تماس تصادفي افراد و تجهيزات با آنها جلوگيري گردد.
ماده45ـ سيمكشيهاي موقت در مدارهاي فشار ضعيف براي محلهاي عبور و مرور بايد حداقل 3متر ارتفاع داشتهباشد.
ماده46ـ كليه سيمها و كابلهاي نصبشده در ارتفاع، سقف و ديوارها بايد در فواصل مناسبي تثبيت شوند تا از آويزان شدن آنها جلوگيري شود.
ماده47ـ كليه چراغهاي مورد استفاده براي روشنايي موقت بايد در برابر تماس اشياء و افراد و شكستن حفاظت شوند.
ماده48ـ پريزهاي مورد استفاده در مدارهاي سيمكشي موقت بايد از نوع ارتدار بوده و به سيستم اتصال به زمين مطمئن و مؤثر وصل شوند.
ماده49ـ بدنه فلزي تابلوهاي برق بايستي مجهز به سيستم اتصال به زمين بوه و در قفلدار داشتهباشد و پيرامون آنها كفپوش يا سكوي عايق مؤثر نصب گردد.
ماده50 ـ براي دسترسي آسان و ايمن به كليه قسمتهاي تابلوهاي برق با عرض زياد، بايد در جهتهاي مختلف، درهايي باشد كه از تماس تصادفي جلوگيري شود.
ماده51 ـ براي جلوگيري از صدمه ديدن كابلها در اثر ساييده شدن به لبههاي تيز ورودي به تابلوها، جعبه تقسيمها و دستگاهها بايد از كلمپهاي لاستيكي استفاده شود.
ماده52 ـ در كليدهاي چاقويي، جريان ورودي بايد به پايه ثابت وصل شده و تيغههاي متحرك همواره به جريان برگشتي فاز متصل باشد، به نحوي كه هيچگاه در حالت باز تيغهها برقدار نباشد.
ماده53 ـ كليدهاي چاقويي بايد به صورت عمودي نصب شود، به نحوي كه پايه متحرك در سمت پايين باشد.
ماده54 ـ از سيمهاي رابط نبايد به عنوان سيمكشي دايم استفاده نمود.
ماده55 ـ عبور سيمهاي رابط از زير كفپوشها و محلهايي كه احتمال ساييدگي، ضربه، بريدگي و معيوب شدن آنها وجود دارد، ممنوع است.
ماده56 ـ سيمهاي رابط نبايد در معرض صدمات ناشي از تماس با لبههاي در و پنجره و بستها قرار گيرند.
ماده57 ـ سيمهاي رابط بايد پيوسته و يك تكه باشند.
ماده58 ـ سـيمهاي رابط بايد توسط تجهيزات ايمن نظير دوشاخه و سه شاخه به وسايل و پريزها متصل گرديده و احتمال كشيدگي سيم نيز وجود نداشتهباشد.
ماده59 ـ لامپهاي مخصوص روشنايي محوطه بيروني كارگاهها بايد پايينتر از هاديهاي برقدار، ترانسفورماتورها يا تجهيزات الكتريكي ديگر نصب شود مگر اينكه فواصل مناسب و ايمن بين آنها و تجهيزات و خطوط برقدار رعايت گردد.
ماده60 ـ در كارگاههايي كه استفاده از وسايل سيار الكتريكي ضروري است، بايد به تعداد كافي پريز ثابت در نقاط مناسبي كه دسترسي آسان و ايمن به آنها ميسر باشد، تعبيه شود.
فصل چهارم ـ تجهيزات الكتريكي:
ماده61 ـ تجهيزات الكتريكي كه براي خنك كردن آنها از جريان طبيعي هوا و اصول همرفت استفاده ميشود، بايد طوري نصب شوند كه ديوارها يا تجهيزات مجاور مانع عبور جريان هوا از قسمتهاي مذكور نشوند.
ماده62 ـ بايد بين ديوارهاي مجاور، پايين و بالاي تجهيزات الكتريكي فضاي كافي براي جابهجايي هوا وجود داشتهباشد.
ماده63 ـ دستگاههاي الكتريكي سيار بايد داراي دستههايي از جنس عايق باشند.
ماده64 ـ تجهيزات الكتريكي بايد داراي يك صفحه مشخصات (پلاك) قابل رؤيت باشند كه نام توليدكننده، علامت تجاري يا علايم تشريحي ديگر مانند نوع، اندازه، ولتاژ، ظرفيت جريان و ساير مشخصات نامي در آن درج شدهباشد.
ماده65 ـ همه وسايل قطعكننده مدارها يا موتورهايالكتريكي بايد داراي پلاكمخصوص بوده به گونهاي كه مشخص شود هر يك از آنها مربوط به كدام دستگاه است.
ماده66 ـ قرار دادن هرگونه مواد و اشياء و همچنين استراحت افراد حتي به صورت موقت در محل استقرار تابلوهاي برق و پستها ممنوع است.
ماده67 ـ در جاهايي كه احتمال وارد آمدن صدمات فيزيكي به تجهيزات الكتريكي و پستهاي برق وجود دارد، نصب حفاظ و حصار با پايداري و مقاومت مناسب و فاصله كافي الزامي است.
ماده68 ـ رعايت فاصله مناسب براي محل استقرار و استراحت افراد تا پستهاي برق و تجهيزات الكتريكي الزامي است.
ماده69 ـ قسمتهاي برقدار تجهيزات الكتريكي بايد به يكي از روشهاي قراردادن در يك تابلوي مناسب و ايمن يا قراردادن داخل يك اتاق يا محفظه قفلدار و يا محصور كردن توسط ديوارها و يا جداكنندههاي دايمي به طوري كه از دسترس افراد متفرقه دور باشد، در برابر تماس تصادفي محافظت شوند.
ماده70ـ در اطراف تجهيزات الكتريكي بايد فضاي مناسبي براي عملكرد ايمن، تعمير و نگهداري آنها وجود داشتهباشد.
ماده71ـ براي دسترسي به فضاي اطراف تجهيزات الكتريكي بايد حداقل يك درب ورودي مناسب كه به طرف بيرون بازشود، تعبيه گردد.
ماده72ـ فضاي اطراف تجهيزات سرويسدهي، تابلو كليدها و مراكز كنترل بايد از روشنايي كافي برخوردار باشد.
ماده73ـ كنترل روشنايي در اتاقهاي تجهيزات الكتريكي بايد به صورت دستي انجام شود.
ماده74ـ روزنهها يا منافذ ترانسفورماتورها و تجهيزات مشابه ديگر بايد طوري طراحي شوند كه در صورت ورود اشياء خارجي از طريق آنها به داخل محفظه فلزي امكان برخورد با قسمتهاي برقدار وجود نداشتهباشد.
ماده75ـ در ورودي حصارها، اتاقها و ساختمانهايي كه محل نصب يا عبور تجهيزات الكتريكي فشار قوي ميباشند، بايد قفل بوده و كليد آن در اختيار مسؤول برق باشد.
ماده76ـ فضاي كار در اطراف تجهيزات الكتريكي با ولتاژ فشار قوي، بايد به اندازهاي باشد كه احتمال قوس الكتريكي (آرك) وجود نداشته باشد.
ماده77ـ محل ورودي به مكان نگهداري تجهيزات الكتريكي بايد به نحوي باشد كه عبور و مرور افراد به آساني ميسر باشد.
ماده78ـ سيستم روشنايي فضاهاي كار تجهيزات الكتريكي با ولتاژهاي فشار قوي بايد طوري طراحي و تعبيه شود كه در حين تعويض لامپها يا تعميرات، افراد برق كار در معرض خطرات ناشي از قسمتهاي برقدار قرار نگيرند.
ماده79ـ وسيله قطع مدار الكتريكي بايد طوري باشد كه وضعيت باز (OFF) يا بسته (ON) بودن آن به سادگي تشخيص داده شود.
ماده80 ـ كليه تجهيزات الكتريكي بايد به وسايل قطع جريان اضافي مجهز شوند.
ماده81 ـ وسايل قطع جريان اضافي بايد متناسب با مداري باشد كه روي آن نصب ميشوند.
ماده82 ـ وسايل قطع جريان اضافي فقط بايد مدار مربوط به خود را قطع كنند.
ماده83 ـ وسايل قطع جريان اضافي بايد در مكان مناسبي قرار گيرند كه دسترسي سريع به آنها امكان پذير بوده و در معرض صدمات فيزيكي نباشند.
ماده84 ـ استفاده از كليد محافظ جان (RCD) به عنوان جايگزين سيستم اتصال به زمين براي حفاظت در برابر برق گرفتگي ممنوع است و فقط به عنوان حفاظت مضاعف ميتوان از آنها استفاده نمود؛ مگر در مواردي كه در اين آييننامه به صراحت بيان شدهاست.
ماده 85 ـ نصب كليدهاي محافظ جان (RCD) بايد متناسب با نوع حفاظت مورد نظر باشد.
ماده86 ـ كليدهاي محافظ جان (RCD) بايد قبل از استفاده و پس از نصب در فواصل زماني معين و منظم آزمايش شوند تا از صحت عملكرد آنها اطمينان حاصل شود.
ماده 87 ـ تمام تجهيزات سيار الكتريكي، بايد به يك كليد محافظ جان (RCD) مناسب مجهز شوند.
ماده 88 ـ در صورت بكارگيري كليد محافظ جان سيار (RCD) بايد طول سيم كليد تا حدامكان كوتاه بوده و از هيچ سيم اضافي ديگري استفاده نشود.
ماده89 ـ در مكانهاي مرطوب بايد از كليدهاي محافظ جان (RCD) به عنوان حفاظت مضاعف به همراه سيستم اتصال به زمين استفاده كرد.
ماده90ـ وسايل فرمان الكتريكي دستي بايد به نحوي نصب گردد كه به سهولت در دسترس بوده و تماس تصادفي با قسمتهاي برقدار امكان پذير نباشد.
ماده91ـ وسايل فرمان الكتريكي دستي بايد مجهز به سرپوش يا در باشد تا از قطع و وصل تصادفي آنها ممانعت بعمل آيد.
ماده92ـ وسيله قطعكننده موتور بايد در معرض ديد و فاصلهمناسب از كاربر نصب شود.
ماده93ـ وسيله قطع كننده موتور بايد قادر به قطع كامل موتور از تمام سيمهاي تغذيه باشد.
ماده94ـ كليد قطعكننده تجهيزات الكتريكي نبايد به سيم اتصال به زمين را قطع كند.
ماده95ـ هر موتور الكتريكي بايد يك وسيله قطعكننده جداگانه داشتهباشد و فقط در شرايط زير ميتوان از يك وسيله قطع مشترك استفادهكرد:
الف ـ تعدادي موتور الكتريكي قسمتهاي مشخصي از يك ماشين را راهاندازي ميكنند.
ب ـ تعدادي موتور الكتريكي توسط يك مجموعه از وسايل حفاظتي، محافظت شوند.
فصل پنجم ـ ساير مقررات:
ماده96ـ در مسير عبور برق فشار قوي، نصب علايم هشداردهنده « برق فشار قوي» الزامي است.
ماده97ـ استفاده از چراغهاي دستي با ولتاژ بيش از 50 ولت ممنوع ميباشد، مگر اينكه به كليدهاي محافظ جان (RCD) مناسب تجهيز شوند.
ماده98ـ سرپيچ لامپهاي الكتريكي بايد بهگونهاي باشد كه قبل از بازنمودن كامل لامپ، احتمال تماس بدن با هيچ يك از قسمتهاي برقدار وجود نداشتهباشد.
ماده99ـ استفاده از لامپهاي الكتريكي سيار صرفاً در صورتي مجاز است كه تأمين روشنايي ثابت و مناسب امكان پذير نباشد.
ماده100ـ لامپهايالكتريكي سيار بايد مجهز به دستگيره و نگهدارنده عايق مناسب باشد.
ماده101ـ لامپهاي الكتريكي سيار كه براي مكانهاي مرطوب و خيس بكاربرده ميشود، بايد از نوع ضد آب باشد.
ماده102ـ در كليه مكانهايي كه احتمال بروز آتشسوزي و سرايت آن وجود دارد، ترانسفورماتورهاي روغني را بايد درون مكان مسقف و ايمن قرار داد.
ماده103ـ اتاق ترانسفورماتورها بايد طوري ساخته شود كه از دسترس افراد متفرقه محفوظ بوده و كليدها و قفلها بهگونهاي باشد كه به راحتي از داخل باز شود.
ماده104ـ اتاق ترانسفورماتورها بايد تهويه مناسب داشتهباشد.
ماده105ـ هيچگونه لوله يا داكت متفرقه نبايد از اتاق ترانسفورماتورها عبور كند و همچنين قراردادن وسايل اضافي در اتاق مذكور ممنوع است.
ماده106ـ شارژ، نگهداري و تعمير باتري فقط بايد در مكانهايي كه داراي تهويه مناسب هستند، انجام شود.
ماده107ـ در تمام وروديهاي اتاق باتري بايد علايم هشداردهنده مبني بر ممنوعيت سيگار كشيدن و روشن كردن آتش تا شعاع 8متري نصب شوند.
ماده108ـ باتريها بايد طوري نگهداري شوند كه از خروج فيومها، گازها و يا مايع الكتروليت و نفوذ آنها به مكانهاي ديگر جلوگيري شود.
ماده109ـ قفسهها و سينيهاي موجود در اتاق باتري بايد داراي استحكام كافي بوده و يك روكش مقاوم در برابر الكتروليت داشتهباشد.
ماده110ـ به محض مشاهده اسيد يا خوردگي در محل نگهداري و شارژ باتريها بايد سريعاً نسبت به رفع نقص اقدام نمود.
ماده111ـ در نزديكي محل شارژ باتري بايد تجهيزات كمكهاي اوليه براي شستن سريع چشمها و بدن تأمين شود.
ماده112ـ براي جلوگيري از خطرات ناشي از الكتريسته ساكن، بايد رطوبت نسبي هوا بيش از 50درصد (درجه هيدرومتريك) باشد و بدنه فلزي دستگاهها به سيستم اتصال به زمين وصل شود.
ماده113ـ در مكانهايي كه احتمال تجمع بارهاي الكتريكي ساكن وجود دارد، بايد اتصال زمين مناسب براي هدايت اين بارها به زمين تأمين شود.
ماده114ـ براي جلوگيري از خطرات ناشي از الكتريسته ساكن در محلهايي كه مايعات از مخزنهاي ذخيره به تانكرها يا باركشها و بالعكس انتقال داده ميشوند، بايد بدنه فلزي مخزن ذخيره توسط يك هادي به بدنه فلزي تانكر يا باركش وصل شده و هر دو به زمين متصل شوند.
ماده115ـ در اماكني كه گرد و غبار و پودرهاي بسيار نرم در حال انتقال ميباشد، بايد محل انباشت بارهاي الكتريكي ساكن به وسيله آشكارسازها مشخص و با سيستـم اتصال به زمين مؤثر به زمين وصل گردد.
ماده116ـ در رنگپاشي با پيستوله بايد پيستوله و كليه اشياي فلزي كه رنگ يا لعاب با آنها پاشيده ميشود و نيز اتاقك رنگ، مخزن رنگ و وسايل تهويه به سيستم اتصال به زمين وصل شوند.
ماده117ـ روشنايي محيطهاي قابل اشتعال و انفجار بايد از خارج محيط تامين گردد و در غير اينصورت چراغهاي مذكور از نوع ضد انفجاري بوده و در برابر آسيبهاي مكانيكي حفاظت شوند.
ماده 118ـ در محيطهايي كه خطر انفجار وجود دارد، كليه كليدها و كنترلكنندهها، مدارهاي فرمان، فيوزها و تمام دستگاههاي خودكار بايد خارج از محدوده خطر قرار گيرند.
ماده119ـ در محيطهايي كه خطر انفجار وجود دارد، نبايد از وسايل الكتريكي سيار استفاده شود مگر اينكه از نوع ضد انفجار باشد.
اين آئيننامه مشتمل بر پنج فصل و صد و نوزده ماده ميباشد كه به استناد مواد 85 و 91 قانون كار جمهوري اسلامي ايران در جلسه مورخ22/12/86 به تصويب شوراي عالي حفاظت فني رسيده و در مورخ 31/1/87 به تصويب وزيركار و امور اجتماعي رسيدهاست.
+ نوشته شده در شنبه هجدهم مهر ۱۳۸۸ ساعت 17:33 توسط حامد صابر
|